Lavurs
Els exequeschan suandantas lavurs:
Tgira e sustegniment en il mintgadi
- sustegnair persunas tar la igiena e la tgira da corp (duscha, bogn, tualetta), gidar a sa vestgir ed a sa svestgir, a far la barba u sin tualetta, promover l'autonomia da las persunas en tgira e sviluppar ina relaziun da confidenza
- far la laschiva, midar la rauba da letg, exequir differentas lavurs dal tegnairchasa, sco lavar giu e nettegiar
- servir ed assister durant las tschaveras, far attenziun da sa nutrir equilibrà e sa tegnair a las dietas
- assister persunas cun impediments da chaminar da duvrar la sutga cun rodas u rollaturs, pusar e midar posiziun da persunas che ston star en letg
- procurar per in mintgadi regular ed animar las persunas en tgira da prender part a las activitads
- controllar il stadi da sanadad, al nudar ed infurmar il persunal medicinal davart midadas, dar alarm en cas d'urgenza e porscher emprim agid
- accumpagnar las persunas durant la fasa finala da lur vita
Tgira medicinala ed administraziun
- controllar la temperatura e la pressiun dal sang, tutgar il puls al pazient
- prender emprovas dal sang e dal urin ed als trametter el labor
- preparar medicaments ed als dar tenor instrucziun dal persunal da tgira, dar injecziuns
- tschentar en infusiuns e nutriment artifizial
- midar faschadiras e tgirar las plajas
- enconuscher e resguardar las prescripziuns d'igiena e segirezza, dismetter material duvrà tenor las prescripziuns e resguardond l'ambient, nettegiar e dischinfectar ils instruments
- sustegnair projects da prevenziun sco campagnas da vaccinar
- cumpilar documents per la accoglientscha, la dischlocaziun e la relaschada d'ina persuna en tgira
- beneventar las persunas e mussar ad ellas las localitads
- planisar termins externs, sco la fisioterapia u la visita dal medi ed accumpagnar las persunas sche necessari
- surpigliar lavurs d'administraziun al computer, controllar l'inventari d'apparats, medicaments e nutriment, far empustaziuns, prender part a sesidas
Scolaziun
Basa legala
Ordinaziun federala 5-8-2016 (versiun dal 1-1-2018)
Durada
3 onns
2 onns (pussaivel en tscherts chantuns cun la furmaziun correspundenta e cun experientscha da lavur)
Furmaziun en la pratica
en in’instituziun dals fatgs da sanadad u dals fatgs socials, p.ex. en in ospital, en ina clinica u en ina chasa da tgira
Furmaziun en scola
en l’emprim ed il segund onn 2 dis per emna a la scola professiunala, en il terz onn 1 di per emna
Roms professiunals
- professiunalitad e metter il client en il center
- tgirar e survegliar
- tgirar e survegliar en situaziuns pretensiusas
- realisar lavurs medicinaltecnicas
- promover e mantegnair la sanadad e l’igiena
- organisar il mintgadi
- percepir pensums d’economia da chasa
- surprender pensums administrativs e logistics
Curs ordaifer il manaschi
emprender ed exercitar a moda pratica la basa professiunala
Maturitad professiunala
Tar fitg bunas prestaziuns da scola po vegnir frequentada la scola da maturitad professiunala durant la furmaziun da basa.
Diplom
Attestat federal da qualificaziun "spezialist / spezialista da sanadad AFQ"
Premissas
Furmaziun preliminara
- temp da scola obligatoric terminà
- Davart las cundiziuns per ina furma-ziun scursanida infurmeschan ils chan-tuns correspundents
Pretensiuns
- plaschair vi dal contact cun carstgauns
- abilitad da lavurar en ina gruppa e da communitgar, buna demananza
- pazienza e respect
- empatia per persunas che dovran tgira, prontadad da gidar
- dun d’observaziun, sperta reacziun
- moda da lavur conscienziusa ed exacta
- senn da responsabladad
- abilitad d’organisar
- conscienza da servetschs
- senn per urden e per igiena
- abilitad da supportar squitsch
- buna constituziun corporala
- flexibilitad: prontadad per temps da lavur irregulars sco era l’abilitad da reagir sin situaziuns variablas
En singuls chantuns han creschids la pussaivladad da laschar quintar vitiers cumpetenzas acquiridas (activitad da gudogn en il sectur da tgira) resp. dad absolver ina furmaziun da basa scursanida.
Davart detagls infurmeschan las associaziuns professiunalas chantunalas u regiunalas.
Furmaziun supplementara
Curs
purschidas da scolas professiunalas, d’associaziuns professiunalas e d’instituziuns dals fatgs da sanadad u dals fatgs socials
Examen professiunal (EP)
cun certificat professiunal federal: spezialist/a da la tgira da lunga durada e da l’assistenza da lunga durada, cussegliader / cussegliadra per malsognas da respiraziun, spezialist / spezialista per diagnostica neurofisiologica, codader medicinal / codadra medicinala, massader medicinal / massadra medicinala, sanitari / sanitaria da transport; ulteriurs diploms èn planisads, p.ex.
Examen professiunal superiur (EPS)
cun diplom federal: p.ex. expert / experta da l'analitica biomedicala, expert / experta da la zitodiagnostica, experts / expertas sin differents champs dal sectur da sanadad
Scola spezialisada superiura (SSS)
p.ex. spezialist d’activaziun diplomà / spezialista d’activaziun diplomada SSS, spezialist da tgira diplomà / spezialista da tgira diplomada SSS, spezialist da radiologia medicinala tecnica diplomà / spezialista da radiologia medicinala tecnica diplomada SSS, spezialist da tecnica d’operaziun diplomà / spezialista da tecnica d’operaziun diplomada SSS, sanitari da salvament diplomà / sanitaria da salvament diplomada SSS, pedagog social diplomà / pedagoga sociala diplomada SSS
Scola auta spezialisada (SAS)
p.ex. Bachelor of Science (SAS) en tgira, fisioterapia, ergoterapia, nutriment e dietetica, spendrera u lavur sociala. Tut tenor scola auta spezialisada valan differentas cundiziuns d'admissiun.
Cundiziuns da lavur
Spezialists e spezialistas da sanadad lavuran en differentas instituziuns dals fatgs da sanadad u dals fatgs socials, p.ex. en ospitals acuts, clinicas psichiatricas, centers da reabilitaziun, chasas da malsauns u da persunas cun impediments u per la spitex.
Tut tenor il lieu da lavur ston spezialistas da sanadad quintar cun temps da lavur irregulars sco servetschs durant la notg u durant la fin d’emna. Ina lavur a temp parzial è pussaivla.
La situaziun sin il martgà da lavur è buna. Persunas dal sectur da tgira ed accumpagnament qualifitgadas èn tschertgadas.
Ulteriuras infurmaziuns
OdASanté, Nationale Dachorganisation der Arbeitswelt Gesundheit
3011 Bern
URL: www.odasante.ch
Survista per professiuns en il sectur da sanadad:
URL: www.gesundheitsberufe.ch